সংস্কৃত ধাতুরূপ স্মৃ ধাতুটির সম্পূর্ণরূপ বাংলা হরফে, দেবনাগরী লিপিতে ও সঠিক ধাতুরূপ, সংস্কৃত অনুবাদ এছাড়াও Onlone MCQ Test.
Table of Contents
সংস্কৃত ধাতুরূপ স্মৃ
ধাতুরূপ থেকে একটি গুরুত্বপূর্ণ ধাতু হল স্মৃ । এর বাংলা অর্থ হল – স্মরণ করা । ধাতুটি পরস্মৈপদী । ধাতুটির সম্পূর্ণরূপ, ধাতুরূপ নির্ণয়, সংস্কৃত ভাষা-য় অনুবাদ প্রভৃতি বিস্তারিতভাবে তুলে ধরা হল ।
স্মৃ ধাতুরূপ (বাংলা হরফে)
লট্ (বর্তমান কাল)
| বচন | প্রথম পুরুষ | মধ্যম পুরুষ | উত্তম পুরুষ |
|---|---|---|---|
| এক | স্মরতি | স্মরসি | স্মরামি |
| দ্বি | স্মরতঃ | স্মরথঃ | স্মরাবঃ |
| বহু | স্মরন্তি | স্মরথ | স্মরামঃ |
লোট্ (আদেশ, অনুরোধ)
| বচন | প্রথম পুরুষ | মধ্যম পুরুষ | উত্তম পুরুষ |
|---|---|---|---|
| এক | স্মরতু | স্মর | স্মরাণি |
| দ্বি | স্মরতাম্ | স্মরতম্ | স্মরাব |
| বহু | স্মরন্তু | স্মরত | স্মরাম |
লঙ্ (অতীত কাল)
| বচন | প্রথম পুরুষ | মধ্যম পুরুষ | উত্তম পুরুষ |
|---|---|---|---|
| এক | অস্মরৎ | অস্মরঃ | অস্মরম্ |
| দ্বি | অস্মরতাম্ | অস্মরতম্ | অস্মরাব |
| বহু | অস্মরন্ | অস্মরত | অস্মরাম |
বিধিলিঙ্ (উচিৎ অর্থে)
| বচন | প্রথম পুরুষ | মধ্যম পুরুষ | উত্তম পুরুষ |
|---|---|---|---|
| এক | স্মরেৎ | স্মরেঃ | স্মরেয়ম্ |
| দ্বি | স্মরেতাম্ | স্মরেতম্ | স্মরেব |
| বহু | স্মরেয়ুঃ | স্মরেত | স্মরেম |
লৃট্ (ভবিষ্যৎ কাল)
| বচন | প্রথম পুরুষ | মধ্যম পুরুষ | উত্তম পুরুষ |
|---|---|---|---|
| এক | স্মরিষ্যতি | স্মরিষ্যসি | স্মরিষ্যামি |
| দ্বি | স্মরিষ্যতঃ | স্মরিষ্যথঃ | স্মরিষ্যাবঃ |
| বহু | স্মরিষ্যন্তি | স্মরিষ্যথ | স্মরিষ্যামঃ |
লিট্ (পরোক্ষ অতীত)
| বচন | প্রথম পুরুষ | মধ্যম পুরুষ | উত্তম পুরুষ |
|---|---|---|---|
| এক | সস্মার | সস্মর্থ | সস্মার, সস্মর |
| দ্বি | সস্মরতুঃ | সস্মরথুঃ | সস্মরিব |
| বহু | সস্মরুঃ | সস্মর | সস্মরিম |
সংস্কৃত ধাতুরূপ স্মৃ (দেবনাগরী লিপিতে)
লট্ (বর্তমান কাল)
| वचन | प्रथम पुरुष | मध्यम पुरुष | उत्तम पुरुष |
|---|---|---|---|
| एक | स्मरति | स्मरसि | स्मरामि |
| द्वि | स्मरत: | स्मरथ: | स्मराव: |
| वहु | स्मरन्ति | स्मरथ | स्मराम: |
লোট্ (আদেশ, অনুরোধ)
| वचन | प्रथम पुरुष | मध्यम पुरुष | उत्तम पुरुष |
|---|---|---|---|
| एक | स्मरतु | स्मर | स्मराणि |
| द्वि | स्मरताम् | स्मरतम् | स्मराव |
| वहु | स्मरन्तु | स्मरत | स्मराम |
লঙ্ (অতীত কাল)
| वचन | प्रथम पुरुष | मध्यम पुरुष | उत्तम पुरुष |
|---|---|---|---|
| एक | अस्मरत् | अस्मर: | अस्मरम् |
| द्वि | अस्मरताम् | अस्मरतम् | अस्मराव |
| वहु | अस्मरन् | अस्मरत | अस्मराम |
বিধিলিঙ্ (উচিৎ অর্থে)
| वचन | प्रथम पुरुष | मध्यम पुरुष | उत्तम पुरुष |
|---|---|---|---|
| एक | स्मरेत् | स्मरे: | स्मरेयम् |
| द्वि | स्मरेताम् | स्मरेतम् | स्मरेव |
| वहु | स्मरेयु: | स्मरेत | स्मरेम |
লৃট্ (ভবিষ্যৎ কাল)
| वचन | प्रथम पुरुष | मध्यम पुरुष | उत्तम पुरुष |
|---|---|---|---|
| एक | स्मरिष्यति | स्मरिष्यसि | स्मरिष्यामि |
| द्वि | स्मरिष्यत: | स्मरिष्यथ: | स्मरिष्याव: |
| वहु | स्मरिष्यन्ति | स्मरिष्यथ | स्मरिष्याम: |
লিট্ (পরোক্ষ অতীত)
| वचन | प्रथम पुरुष | मध्यम पुरुष | उत्तम पुरुष |
|---|---|---|---|
| एक | सस्मार | सस्मर्थ | सस्मार, सस्मर |
| द्वि | सस्मरतुः | सस्मरथुः | सस्मरिव |
| वहु | सस्मरुः | सस्मर | सस्मरिम |
সঠিক ধাতুরূপ নির্ণয়
১. স্মৃ ধাতুর লোট্ উত্তম পুরুষ দ্বিবচন।
উত্তরঃ- স্মরাব।
২. স্মৃ ধাতুর লিট্ প্রথম পুরুষ বহুবচন।
উত্তরঃ- সস্মরুঃ।
৩. স্মৃ ধাতুর বিধিলিঙ্ মধ্যম পুরুষ একবচন ।
উত্তরঃ- স্মরেঃ।
৪. স্মৃ ধাতুর লঙ্ প্রথম পুরুষ বহুবচন।
উত্তরঃ- অস্মরন্।
৫. স্মৃ ধাতুর লৃট্ উত্তম পুরুষ বহুবচন ।
উত্তরঃ- স্মরিষ্যামঃ।
